Kleiduiven Schietvereniging “De Klonie”
De jacht is verbonden aan seizoenen, met daarbij behorende tijden om het wild te mogen bejagen.
Tegenwoordig spreekt men over jacht, beheer en schadebestrijding. Eind jaren zestig van de vorige
eeuw ging men ‘gewoon’ op jacht. Voornamelijk in de periode van oktober tot en met december, werd
het geweer uit de kast gehaald. Daarna ging men af en toe wel eens op de duif of de eend, maar de
nadruk lag op het najaar.
Vanaf halverwege de 20e eeuw werden in Nederland op veel
plekken schietbanen aangelegd. Harmannus (Mans) Vos,
eigenaar en directeur van het Zandzuigbedrijf te Ellertshaar, en
zijn jachtvrienden wilden ook een schietgelegenheid waar ze,
totdat de jacht half oktober begon, ook hun
schietvaardigheden konden beproeven. Tevens om de min of
meer bedwelmende en verslavende geur van de kruitdampen
te kunnen blijven opsnuiven.
Mans Vos bood belangeloos een gedeelte van zijn zandplas te Ellertshaar aan om daar een schietbaan
aan te leggen. In 1970 werd het gerealiseerd en ging men schieten onder de naam “Koloniale Kleiduiven
Schietvereniging”. De vereniging was niet meer dan een vriendenclub, waaronder een aantal
familieleden van Mans Vos, zonder enige juridische status. Van een vergunning was geen sprake. De
gevolgen voor het milieu, vanwege het schieten met loodhagelpatronen was destijds niet aan de orde.
Geluidshinder voor omwonenden, laat staan voor de schutter, trekker en schrijver zelf, was in die tijd
geen issue.
De eerste activiteiten vonden plaats aan de oostzijde van de zandplas. Het terrein was voor
onbevoegden niet toegankelijk. De vriendenclub kon vrijwel onbeperkt z’n gang gaan. Het onderkomen
was een caravan. In 1980 werd een schaftkeet gekocht. Vandaaruit organiseerde het bestuur de
wedstrijden. In totaal werden er 8 wedstrijden per jaar geschoten. Naast de wedstrijden kreeg men
jaren later ook de gelegenheid om een aantal keren per jaar op de schietbaan te oefenen. Met de
wedstrijden en het oefenen begon men eind maart/begin april tot begin oktober, want 15 oktober
begon voor velen het jachtseizoen. De Algemene Ledenvergadering, prijsuitreiking en de versnapering
vonden in het begin bij café-rest. Hegeman te Schoonloo plaats. Vanaf 1983 bij café-rest. Ees te Ees.
Tevens trad de vereniging op als gastheer. Andere verenigingen of bedrijven konden onder begeleiding
ook op de baan schieten, zoals bijvoorbeeld het personeel van de plaatselijke Rabobank, het
brandweerpersoneel en de motorsportvereniging maakten hier gebruik van.
Het eerste bestuur bestond uit voorzitter Jan Stel, penningmeester Albert Talens en Mans Vos als
secretaris. Statuten en reglementen waren er niet; dat was alleen maar lastig. De penningmeester had
genoeg aan een kartonnen sigarendoos om de financiële zaken te beheren. Een aangename sfeer van
eenvoud en gemoedelijkheid.
De vereniging bestond niet alleen uit schutters. De kleiduiven moesten uiteraard ook, met de
aangekochte handmachines, worden weggeschoten en daar waren machinisten voor nodig. Zij dienden
te beschikken over voldoende spierkracht om de veer te kunnen spannen. Dat was geen sinecure. Op
het commando ‘trek’ werd de kleiduif gelanceerd. Daarnaast moesten de machinisten in staat zijn om
stoïcijns alle verbale uitingen van enthousiasme of teleurstelling te incasseren als een kleiduif geraakt
respectievelijk gemist werd. De eerste machinisten waren Thijs Eisses (rustend boer van het
Schoonloërveld), Hendrik Reinders (voormalig smid uit Grolloo) en Jans Schipper (ofwel zwarte Jans,
straatmaker uit Nieuw-Buinen).
Naast de aanschaf van handmachines moest er een voorraad patronen en kleiduiven aanwezig zijn. ’s
Zaterdagsmorgens voorafgaand aan de wedstrijden werden deze ingekocht. De inkoop was voor
meerdere wedstrijden. Praktisch gezien was dat makkelijker en aantrekkelijker, vanwege het ophalen
en de prijs. Hoewel het bedrag wel moest worden voorgeschoten. Tevens was de wetgeving omtrent
de munitie beperkt, men mocht niet meer dan 2000 patronen voorhanden hebben.
In de begintijd van de vereniging werden de patronen en kleiduiven gekocht en opgehaald bij Jachtzaak
Brouwer in de Waterstraat in Delfzijl. De auto hing, als die eenmaal was volgeladen zwaar in de veren
en had vervolgens nog een behoorlijke rit voor de boeg. Het gebeurde wel eens dat de Jachtzaak niet
de volledige bestelling in de winkel voorradig had. Dan werd vanuit de zaak, samen met eigenaar
Brouwer, een ritje gemaakt naar één van de uit de Tweede Wereldoorlog stammende bunkers in de
landerijen rondom Holwierde. Brouwer had een bunker gehuurd om extra munitie in op te kunnen
slaan. De bunker was vrijwel alleen te bereiken met een terreinwagen. De landrover van Brouwer
bood uitkomst, want de clubleden beschikten niet over een dergelijke auto. Na Jachtzaak Brouwer nam
men de patronen en kleiduiven tot 1984 af bij de firma Armas in Delfzijl. Daarna kocht men de munitie
en patronen bij Jan Witvoet Jacht- en Schietsport in Dalen.
Er werden niet alleen onderlinge wedstrijden op de baan gehouden. Vrij snel na de oprichting werd er
met de Kleiduivenschietvereniging “De Harste” uit Friesland een tweekamp georganiseerd. De ene
keer bij de zandplas en de andere maal in Friesland. Hetzelfde deed men vanaf 1981 ook met de
schietclub uit Giethoorn.
In 1979 werd de Schietvereniging door de Handelsvereniging Borger benaderd ter gelegenheid van hun
winkel- en feestweek. De Handelsvereniging Borger stelde voor om een schuttersfeest incl. een
kleiduivenwedstrijd te organiseren in de nabijheid van Borger. Deze wedstrijd, inclusief de afsluiting in
een feesttent, zou door de Koloniale Kleiduiven Schietvereniging op 6 oktober 1979 georganiseerd
worden. De Schietvereniging vond het een goed idee. Echter vanwege veiligheidsmaatregelen moest
het op de schietbaan bij de zandplas gehouden worden. De prijsuitreiking zou plaatsvinden in de
feesttent in Borger. Daar zou bekend worden gemaakt wie de schutterskoning was (Gerrit Middeljans).
Vervolgens kreeg de schutterskoning met een trekker en wagen een ereronde door Borger, begeleidt
door het muziekkorps “Dindua”. Daarna zou het feest in de tent beginnen met behulp van een
muziekband en een conferencier. Ondanks dat de schutters uit Suameer en Norg ook waren
uitgenodigd werd het uiteindelijk een flop. Te weinig deelnemers, toeschouwers en vrijwel geen publiek
in de feesttent.
Tijdens de organisatie van het evenement kwam de gemeente Borger er achter dat de Koloniale
Kleiduiven Schietvereniging geen vergunning had om bij de zandplas te mogen schieten. Door
bemiddeling van het lid Fenjo Vos (broer van Mans Vos), die goede contacten had bij de gemeente,
heeft het evenement toch plaats gevonden.
Het bestuur met als voorzitter Harry Vos, secretaris Gerrit Middeljans en penningmeester Johan Suurd
gaf in februari 1980 het eerste verenigingsblad uit, met de naam “Op de korrel”. Kort daarop werd 11
maart 1980 de naam Koloniale Kleiduiven Schietvereniging omgedoopt tot Kleiduiven Schietvereniging
“De Klonie”. Men vond de nieuwe naam beter passen, aangezien Ellertshaar in de volksmond bekend
stond als De Klonie.
Op 25 april 1980 werd bij de gemeente Borger een Hinderwetvergunning aangevraagd. Om zonder
vergunning in de tussentijd toch gebruik te kunnen maken van de schietbaan vroeg de vereniging
dagvergunningen bij de gemeente aan. Deze werden telkens in 1980 gehonoreerd.
Het bestuur ging naast de vergunningaanvraag voortvarend verder, want op 9 juni 1981 kreeg de
vereniging Statuten, waardoor ze nu officieel te boek stond. Het Huishoudelijk Reglement volgde in
1985. Tevens liet men zich inschrijven bij de Kamer van Koophandel.
Een tegenslag werd op 26 januari 1981 door de gemeente Borger gemeld. De Hinderwetvergunning
was geweigerd. De gemeente had adviezen ingewonnen en kwam tot de conclusie dat het aantal
decibels ten aanzien van de dichtstbijzijnde bebouwing op circa 500 meter werden overschreden. Het
bestuur van “De Klonie” ging vervolgens in overleg met Mans Vos of hij bereid was om aan de overkant
van de zandplas, tegen Staatsbosbeheer aan, een stuk grond af te staan. Hij was daartoe bereid. De
afstand zou bij de nieuwe locatie op circa 750 meter komen. Daarna ging het bestuur naar de grootste
bezwaarmaker, de regionale inspecteur voor de Volksgezondheid en Milieuhygiëne te Groningen om
het alternatieve plan voor te leggen. Hij kon daar wel mee leven en adviseerde om een nieuwe aanvraag
in te dienen. Ondertussen had de vereniging op 30 maart 1981 de gemeente Borger verzocht om
dagvergunningen af te geven voor een aantal wedstrijden in 1981. Alleen de wedstrijd op 18 april 1981
mocht doorgaan. De gemeente vond dat het noodzaak was dat de vereniging eerst een
Hinderwetvergunning had. Op 7 december 1981 werd een nieuwe Hinderwetvergunning aangevraagd
en op 13 juli 1982 werd de vergunning verleend.
Het aantal leden had in de loop der jaren een opwaartse trend. Om het ledental in de hand te houden,
werd op 27 maart 1986 een ledenstop afgekondigd. Het maximaal aantal schietende leden werd op 45
gesteld. De reden was dat de baancapaciteit en de organisatie van de wedstrijden het wel aan moesten
kunnen. Bovendien was het doel tijdens de oprichting dat het een vriendenkring moest zijn. De
onderlinge sfeer was zeer belangrijk. Jaarlijks werd een feestavond gehouden. Een paar jaar achtereen
werden zelfs reisjes met de bus georganiseerd. Ook was er veel waardering voor de leden, dit kwam
onder andere tot uiting door Harmannus (Mans) Vos en Hendrik Reinders erelid te maken.
De Hinderwetvergunning verliep op 1 januari 1990. Een nieuwe aanvraag moest bij de gemeente Borger
worden ingediend. Harry Vos was als voorzitter aftredend en niet herkiesbaar, maar bleef aan om mee
te helpen de vergunning rond te krijgen. Tot de nieuwe vergunning van
kracht werd, kreeg de vereniging een gedoogtoestemming om de
wedstrijden te schieten. Op 20 juni 1990 werd de aanvraag verstuurd.
De Milieuraad Drenthe maakte bezwaar o.a. over geluidshinder en de
negatieve milieueffecten door het gebruik van loodpatronen. Het
bezwaar werd ongegrond verklaard. “De Klonie” kreeg op 21 mei
1991 een nieuwe Hinderwetvergunning.
De wedstrijden waren altijd onderlinge clubwedstrijden of de
tweekampen met Friesland en Giethoorn. Men besloot op 12
september 1992 een open wedstrijd t.g.v. 1 jaar loodvrij schieten te
houden. Die dag mocht er dus vanzelfsprekend alleen met staalpatronen geschoten worden. De
winnaar was Tie Franke uit Ekehaar. Hij mocht zich een jaar lang de Kampioen van de Hondsrug
noemen. In 2002 werd de open wedstrijd om de Kampioen van de Hondsrug voor het laatst gehouden.
Hetzelfde jaar stopte men ook met de tweekamp met KSV “De Harste” uit Friesland, met Giethoorn
was men reeds eerder gestopt.
Op de Algemene Ledenvergadering van 30 januari 1997 gaf Jan Middelveen aan dat de schietbaan moest
worden verplaatst, omdat de zandplas in de richting van het bos werd uitgebreid. In 1998 werd een
nieuwe schietbaan op het schiereiland bij de zandplas ingericht en er kwam een kantine te staan, die
de naam “De Kloepel” kreeg. Vanwege de verplaatsing zou een nieuwe Hinderwetvergunning moeten
worden aangevraagd. Deze zou er niet meer komen. Inmiddels waren er nieuwe regels betreffende
schietbanen. De gemeente had geen zeggenschap meer. De provincie Drenthe ging over de
vergunningverlening. Zij verbood in 2000 om bij de zandplas nog langer te schieten. Noodgedwongen
moest “De Klonie” op zoek naar een nieuwe locatie. De vereniging koos voor de schietbaan te Barger-
Oosterveld. Vanaf 8 april 2000 hielt men daar wedstrijden en kon men er oefenen. Tevens kwam er
een eind aan de inkoop van patronen en kleiduiven.
n Nederland is men goed in het bedenken van nieuwe regels. Dit leidde er toe, dat op 4 december
2006 de Kleiduiven Schietvereniging “De Klonie” lid werd van de KNSA en op 12 september 2006 haar
Statuten heeft gewijzigd. Men mocht daardoor het eigen verenigingsgeweer blijven gebruiken. Een
verplichting werd om de leden vijf onderlinge wedstrijden aan te bieden. Iedere verlofhouder was
wettelijk verplicht om 18 schietbeurten te laten stempelen om een verlof te krijgen. De vereniging
kwam de leden tegemoet om meer wedstrijden aan te bieden dan de gebruikelijke 8 wedstrijden. Ook
mocht de vereniging een stempel zetten na iedere schietbeurt.
De schietbaan te Barger-Oosterveld sloot in 2012 de
deuren. Rond die tijd moest “De Klonie” wederom
een nieuwe locatie zoeken. Ze kozen vervolgens voor
het Schietsportcentrum Emmen aan de Pottendijk te
Emmer-Compascuum. Tegenwoordig schiet men op
meerdere schietbanen. De wedstrijdkalender is een
combinatie van schietbanen, t.w. Emmen, Rietmolen en
Dankern in Duitsland. Het ledental is in de loop der
jaren onder de 45 gedaald. De onderlinge band en
sfeer is altijd goed geweest en daar gaat het om.
Iedereen wil met plezier een rondje schieten.
GeGe